له واکسینونو ور هاخوا؛ د کابل میندې د حفظ الصحې د ځواک په اړه خبرې کوي
کابل، افغانستان (۱۰ تله ۱۴۰۳) – د کابل له ګڼې ګوڼې په ډکو کوڅو کې، د پلورونکو د غږونو او ماشومانو د خنداګانو په منځ کې د مریم، نجیبې او بهشتې په څېر میندې د یوه خاموش دښمن پر وړاندې په مبارزه بوختې دي؛ یوازې د پولیو ویروس پر وړاندې نه، بلکې د ټولو هغو ویروسونو او میکروبونو پر وړاندې چې د ماشومانو روغتیا ګواښي.
په داسې حال کې چې واکسینونه د پولیو په څېر له خطرناکو ناروغیو څخه د ماشومانو د خوندیتوب اساس جوړوي، دا میندې په دې باور دي چې د واکسینونو تر څنګ د حفظالصحې مراعتول هم خورا مهم دي.
یوازې واکسينونه کافي نه دي
د خیرخانې سیمې اوسېدونکې مریم د دوو ماشومانو مور ده چې خپل ماشوم یې په غېږ کې نیولی او په پیاوړي غږ خبرې کوي.
هغې هیڅکله د خپلو ماشومانو په واکسینولو کې ناغېړي نه ده کړې بلکې هغوی یې د هر کمپاین پر مهال په منظم ډول واکسین کړي دي.
خو دا وايي چې یوازې په واکسین بسنه نه کوي بلکې حفظ الصحې ته ډېره پاملرنه کوي څو له لویه سره د ویروسونو او میکروبونو د انتقال او خپرېدو مخنیوی وشي.
مریم زیاته کړه: «د ماشومانو روغتیا زما لپاره تر ټولو مهمه ده، زه باور لرم چې یوازې واکسین کول بسنه نه کوي بلکې حفظ الصحه هم مهمه ده، څو ماشومان د پولیو ویروس او نورو میکروبونو له خطره خوندي پاتې شي.»
د دې په خبره، دا تل خپل ماشومان اړ باسي چې له خوراک مخکې او د اړتیا له رفع کولو وروسته خپل لاسونه په اوبو او صابون ومینځي، دا یو عادت دی چې دې هغوی ته ور زده کړی او هڅه کوي چې هغوی یې تل مراعات کړي.
دا وايي، سربېره پر دې دا لومړی اوبه جوشوي او له سړولو وروسته یې د څښاک لپاره کاروي، ځکه که اوبه ناپاکې وي نو د پولیو په ګډون د ډېرو ناروغیو لامل کېدای شي.
د قصبې سیمې اوسېدونکې او د دریو ماشومانو مور نجیبه یوه بله مور ده چې د واکسینونو تر څنګ د حفظ الصحې پر مراعاتولو ټینګار کوي.
دا وايي، پاکي او حفظ الصحه یې د خپلې کورنۍ معمول برخه ګرځولې ده او ځانګړی پام ورته کوي.
هغې په خندا سره وویل: «له خوراک مخکې او د ضرورت له رفع کولو وروسته په اوبو او صابون د لاسونو پرېولل مو په خپل کور کې د یوه نه ماتېدونکي قانون په څېر ګرځولي دي، ما خپلو ماشومانو ته ور زده کړي چې څنګه له چټلیو ځانونه وساتي، خپل بدن او جامې پاکې وساتي، زه باور لرم چې دغو عادتونو زما ماشومان له ناروغیو خوندي کړي دي.»
د نورو میندو په څېر، د احمد شاه بابا مېنې اوسېدونکې بهشته هم ټینګار کوي چې د ماشومانو د روغتیا او له پولیو ناروغۍ څخه د خوندیتوب لپاره واکسین او حفظ الصحه دواړه لازم دي.
هغې وویل: «موږ پاکوالی یو عادت ګرځولی دی، زه غواړم نورې میندې هم دا درک کړي چې که غواړي خپل ماشومان له پولیو او نورو خطرناکو ناروغیو څخه خوندي وساتي نو د واکسینونو تر څنګ دې د هغوی پاکوالي ته جدي پام وکړي.»
مریم وايي: «د ماشومانو روغتیا زما لپاره تر ټولو مهمه ده، زه باور لرم چې یوازې واکسین کول بسنه نه کوي بلکې حفظ الصحه هم مهمه ده، څو ماشومان د پولیو ویروس او نورو میکروبونو له خطره خوندي پاتې شي.» © له پولیو خلاص افغانستان/ ۱۴۰۳/ هوسۍ احمدزۍ
حفظالصحه د واکسینونو تکمیلي برخه ده
روغتیايي کارپوهان هم په دې باور دي چې حفظ الصحه او پاکوالی د ماشومانو د روغتیا په ساتلو کې مهم رول لري.
د داخله ناروغیو متخصص ډاکټر سید فرید شاه رفیعي وايي، د پاکوالي او حفظ الصحې معنا دا ده چې چاپېریال د ناروغیو له لاملونو (ویروسونو، میکروبونو او باکټریاوو) څخه خوندي شي، د لاسونو مینځل، د بدن، جامو او کور پاک ساتل، د پاکو اوبو څښل، د صحي خوړو کارول او نور هغه تدابیر دي چې د ناروغیو په مخنیوي کې لویه ونډه لري.
هغه زیاتوي: «د پولیو یا ګوزڼ ناروغۍ ویروس د ککړو اوبو یا خوړو له لارې انتقالېږي چې د مخنیوي لپاره یې واکسین اړین دی خو تر څنګ یې حفظ الصحه هم مهمه ده څو د ناروغیو د انتقال او خپرېدو مخه ونیول شي.»
د اقدام لپاره یو پراخ غږ
د کابل د میندو تجربې او هڅې موږ متوجه کوي چې له پولیو او نورو ناروغیو څخه د ماشومانو د خوندیتوب مبارزه یوازې تر واکسینولو محدوده نه ده بلکې په ټولنه کې د پاکوالي او حفظ الصحې یوه فرهنګ جوړولو ته هم اړتیا ده.
مریم، نجیبه او بهشته د هغو میندو له ډلې دي چې د دغه پېغام په عملي کولو په ټولنه کې پاکوالی او حفظ الصحه ترویجوي او څرګندوي چې د هرې ورځې ساده عادتونه د ماشومانو د ژوند ژغورلو حیاتي وسیله ده.
هغوی یو روښانه پېغام وړاندې کوي چې واکسینونه او حفظ الصحه باید لاس په لاس یو ځای عملي شي، څو د ویروسونو، میکروبونو او باکټریاوو د خپرېدو لاره بنده شي او ماشومان د روغتیا په لور سوق شي.
دا یوه ساده خو اغېزناکه تګلاره ده، چې که په پراخه کچه عملي شي نو د هېواد د ماشومانو لپاره به یو ښه او روغ راتلونکی تضمین کړي.
هوسۍ احمدزۍ، له پولیو خلاص افغانستان
