د پولیو واکسین: د ماشومانو د راتلونکي د خوندیتوب لپاره د مېندو او واکسیناتورانو هڅې
هرات، افغانستان (۲۵ لېندۍ ۱۴۰۳) – په یوه لمرین سهار، ۲۵ کلنه وجیهه چې یو ماشوم یې په غېږ کې دی او بل یې تر لاسه نیولی، د هرات ښار د نهمې ناحیې اړوند د پولیو واکسین د تطبیق ځای/ محل ته راځي.
یاسین چې څلور کلن دی او ګلثوم چې یوازې یوه نیمه میاشت عمر لري، د خپلې مور ترڅنګ د پولیو واکسین ترلاسه کولو ته په تمه دي.
دا لومړی ځل دی چې وجیهه خپل ماشومان د پولیو واکسین لپاره دغه محل ته راولي، تر دې وړاندې واکسیناتورانې د هغې د کور تر دروازې ورتلې او ماشومان یې واکسینول.
وجیهه چې په څېره کې یې لېوالتیا او اندېښنه له ورایه ښکاري، وايي: «د ماشومانو واکسینول زما لومړیتوب دی، نه غواړم هغوی د واکسین نه کولو له امله ټول عمر فلج شي. د مور په توګه زما دنده دا ده چې د هغوی روغتیا ته جدي پام وکړم.»
هغې زیاته کړه: «هر ځل چې به واکسیناتورانې زموږ د کور تر دروازې راتلې نو نه یوازې زما ماشومان یې واکسینول، بلکې د پولیو ناروغۍ د زیانونو او واکسین د ګټو په اړه یې معلومات هم راکول، همدا د دې لامل شو چې زه د واکسین ارزښت درک کړم.»
هغه له نورو کورنیو هم غواړي چې د خپلو ماشومانو په واکسینولو کې غفلت و نه کړي: «له فلج څخه د ماشومانو ژغورنه ستاسې په لاس کې ده، راځئ هغوی په منظم ډول واکسین کړو څو په سالم ډول لوی شي او په راتلونکې کې ستاسې او ټولنې د اوږو بار نه شي.»
وجیهه له هغو زرګونو مېندو څخه یوه ده چې د پوهاوي ترلاسه کولو وروسته خپل ماشومان په ډېره لېوالتیا او مسوولیت واکسینوي.
وجیهه چې په څېره کې یې لېوالتیا او اندېښنه له ورایه ښکاري، وايي: «د ماشومانو واکسینول زما لومړیتوب دی، نه غواړم هغوی د واکسین نه کولو له امله ټول عمر فلج شي. د مور په توګه زما دنده دا ده چې د هغوی روغتیا ته جدي پام وکړم.» © له پولیو خلاص افغانستان /۱۴۰۳/ مرضیه فروتن
د ښځینه واکسیناتورانو د پام وړ رول
د پولیو ناروغۍ د زیانونو او واکسین د ګټو په اړه د کورنیو د پوهاوي کچې لوړېدو په برخه کې د ښځینه واکسیناتورانو هڅې بې ساري دي.
۳۴ کلنه لیلما چې په خپله هم د څلورو ماشومانو مور ده، له تېرو درې نیمو کلونو راهیسې د پولیو واکسین په کمپاینونو کې د واکسیناتورې په توګه دنده ترسره کوي.
دا وايي، د خپلې دندې پر مهال یې سلګونه کورنیو ته پوهاوی او قناعت ورکړی څو خپل ماشومان واکسین کړي.
لیلما د ماشومانو د راتلونکي د ژغورلو لپاره د پولیو واکسین مهم ګڼي او زیاتوي: «پخوا په هرات کې د کورنیو له لوري د ماشومانو د نه واکسینولو موارد ډېر وو، خو د پولیو واکسین کمپاین د ټیمونو له لوري د پر له پسې عامه پوهاوي خپرولو په پایله کې دا مخالفتونه کم شوي دي. د مېندو لېوالتیا د دې لامل شوې چې د واکسین پروسه د پخوا په پرتله بریالۍ شي.»
هغې زیاته کړه: «لا هم په زموږ سیمه کې دوې داسې کورنۍ شته چې خپلو ماشومانو ته د پولیو واکسین له ورکولو ډډه کوي، که څه هم موږ د جومات د امام او د سیمې د مشرانو په مرسته د هغوی د پوهولو ډېرې هڅې کړې خو هغوی لا هم انکار ته دوام ورکوي؛ زموږ ټوله هڅه دا ده چې دغه دوې کورنۍ هم قانع کړو چې خپل ماشومان واکسین کړي.»
لیلما خبرداری ورکوي چې د کورنیو هر ډول بې پروایي یا انکار د هغوی د ماشومانو راتلونکی له ګواښ سره مخ کولای شي.
د لیلما او د هغې په څېر د نورو واکسیناتورانو دنده یوازې تر مېندو نه محدودېږي، بلکې هغوی پلرونو ته هم د پولیو واکسین د ګټو په اړه معلومات او پوهاوی ورکوي.
د هرات ښار اوسېدونکی ۵۸ کلن عبدالرحمن یو له هغو کسانو دی چې د واکسیناتورانو له لوري پوهاوی ورکول شوی او د پولیو واکسین په ارزښت پوهېدلی دی.
هغه چې د اتو اولادونو پلار دی، خپل څلور کلن زوی یې د هرات ښار د نهمې ناحیې اړوند د پولیو واکسین د تطبیق ځای ته د واکسینولو لپاره راوستلی دی.
عبدالرحمان په افسوس وايي: «زما څو مشران ماشومان نه دي واکسین شوي، ځکه هغه وخت مې د واکسین په اړه معلومات نه درلودل؛ خو اوس هر ځل خپل کوچنی زوی واکسینوم څو له فلجېدو څخه یې وساتم.»
هغه زیاتوي: «له هغه وخت راهیسې چې پوهېدلی یم د ماشومانو نه واکسینول د هغوی د فلج لامل ګرځي، خپل زوی په منظم ډول واکسینوم او په هر کمپاین کې یې د نهمې ناحیې جومات ته – چې د پولیو واکسین د تطبیق ځای دی- راولم.»
هغه له ټولو والدینو غواړي چې د خپلو ماشومانو د واکسینولو په برخه کې هېڅ ډول ځنډ و نه کړي، څو له تلپاتي فلج څخه وژغورل شي.
لا هم خطر شته
که څه هم له تېرو درې کلونو راهیسې په هرات کې د پولیو یا د ماشومانو د ګوزڼ مثبته پېښه نه ده ثبت شوې، خو په ګاونډیو ولایتونو کندهار او هلمند کې د پولیو د مثبتو پېښو موجودیت د ویروس د بیا خپرېدو په اړه اندېښنې ډېرې کړې دي.
خو د وجیهې په څېر مېندو او لیلما په څېر واکسیناتورانو د دغه مرض د بشپړ له منځه وړلو لپاره هیلې ژوندۍ ساتلې دي.
د هر ماشوم واکسینول روښانه راتلونکي او له پولیو څخه خلاصې نړۍ ته یو ګام دی.
مرضیه فروتن، له پولیو خلاص افغانستان
