از نگرانی تا آگاهی: تلاش‌ها برای محو پولیو در بدخشان
رقیبه حمیدی
بدخشان، افغانستان (۲۹ سنبله ۱۴۰۳) – بدخشان، یک ولایت دور افتاده و کوهستانی در شمال شرق افغانستان است که سال‌هاست تلاش‌ها برای محو بیماری پولیو در آن ادامه دارد.
اما این تلاش‌ها با چالش‌های متعددی روبرو است که یکی از مهم‌ترین آن‌ها باورهای غلط مردم در مورد واکسین پولیو می‌باشد، به ویژه در مناطق دور افتاده که این باورها عمیقاً ریشه دوانده است.
فاطمه که از باشندگان ولسوالی یمگان است و اکنون در قریه ریگی فیض‌آباد زندگی می‌کند، در این باره می‌گوید: «در گذشته بسیاری از خانواده‌ها به دلیل باورهای غلط، از دادن واکسین پولیو به اطفال خود خودداری می‌کردند. این باورها به ویژه در میان مادران بسیار رایج بود که گویا واکسین پولیو ممکن است باعث ناباروری یا مشکلات دیگر شود.»
وی می‌افزاید که با وجودی که در سال‌های اخیر این باورهای غلط با تلاش‌های آگاهی‌دهی تیم‌های برنامه محو پولیو تا حد زیادی تغییر یافته‌اند، اما هنوز هم در بعضی ولسوالی‌های دور افتاده مانند شغنان، پامیر، درواز و یمگان این باورهای غلط باقی مانده‌اند.
به باور وی، در این زمینه به آگاهی‌دهی بیشتر نیاز است تا مردم اطلاعات دقیق‌تری درباره واکسین پولیو دریافت کنند و حاضر شوند تا اطفال‌شان را برای مصونیت از بیماری پولیو واکسین کنند.
مولوی حبیب‌الله، که یک عالم دینی نفوذدار در بدخشان است، به اهمیت واکسین از نگاه دینی اشاره می‌کند و می‌گوید: «اسلام واکسین را به عنوان یک عمل ضروری و مفید برای حفظ سلامتی انسان‌ها می‌شناسد. مردم باید بدانند که این کار نه تنها مخالف دین نیست، بلکه خواست دین است.» © افغانستان عاری از پولیو/۱۴۰۳/ رقیبه حمیدی
امکانات محدود و خدمات صحی ضعیف
علاوه بر باورهای غلط، محدود بودن خدمات صحی و نبود زیربناهای کافی نیز باعث شده که بسیاری از اطفال به واکسین‌های مختلف، از جمله واکسین پولیو، دسترسی نداشته باشند.
زهرا سلیمی، که یک فعال اجتماعی در فیض‌آباد است، می‌گوید که در ولسوالی‌های دور افتاده‌ای مانند پامیر کلان و پامیر خورد در بدخشان، نبود خدمات صحی باعث شده که بسیاری از اطفال از واکسین‌ها محروم شوند.
او می‌افزاید: «ما در بدخشان با دو مشکل بزرگ روبرو هستیم؛ اول، باورهای غلط و شایعات پیرامون واکسین پولیو که هنوز هم در میان برخی از مردم ریشه عمیق دارد و دوم، نبود خدمات صحی کافی که به ویژه در مناطق دور افتاده اطفال را از دریافت واکسین محروم می‌کند.»
وی می‌گوید که هرچند با همکاری نهادهای ملی و کمک‌رسان تا حدی این مشکلات کاهش یافته است، اما هنوز هم نیاز است که از یک سو آگاهی‌دهی برای مردم بیشتر شود و از سوی دیگر در مناطق دور افتاده زیربناهای صحی ایجاد شود تا مردم به خدمات صحی دسترسی پیدا کنند.
مولوی حبیب‌الله، که یک عالم دینی نفوذدار در بدخشان است، به اهمیت واکسین از نگاه دینی اشاره می‌کند و می‌گوید: «اسلام واکسین را به عنوان یک عمل ضروری و مفید برای حفظ سلامتی انسان‌ها می‌شناسد. مردم باید بدانند که این کار نه تنها مخالف دین نیست، بلکه خواست دین است.»
بزرگان محلی نیز می‌توانند در این مسیر نقش مهمی ایفا کنند. محمد سلیم، یکی از باشندگان این ولایت، می‌گوید که بزرگان محلی می‌توانند به عنوان پلی بین مردم و نهادهای صحی عمل کرده و دسترسی مردم به اطلاعات صحیح را تسهیل کنند.
او تجربه همکاری‌های خود را این‌گونه بیان می‌کند: «در مناطقی که بزرگان محلی از کمپاین واکسین حمایت می‌کنند، مردم به سرعت واکسین را می‌پذیرند.»
داکتر علی احمد، که متخصص امراض اطفال است، می‌گوید که کمبود آگاهی و اطلاعات درست، از اصلی‌ترین عواملی است که باعث مخالفت مردم با واکسین و امتناع از آن می‌شود.
وی می‌افزاید: «اگر مردم بدانند که واکسین‌ها مصون و ضروری برای سلامت اطفال‌شان هستند، هرگز از واکسین کردن اطفال‌شان خودداری نخواهند کرد.»
داکتر احمد همچنین به مشکل زیربناهای صحی اشاره می‌کند و می‌گوید که باید حل شود تا دسترسی به خدمات صحی در مناطق دور افتاده بهبود یابد.
وی می‌گوید: «دولت و نهادهای همکار باید علاوه بر تطبیق برنامه‌های آگاهی‌دهی، در مناطق دور افتاده زیربناهای صحی ایجاد کنند تا ساحه پوشش خدمات صحی گسترش یابد و مردم بیشتری به خدمات صحی دسترسی پیدا کنند.»
نتیجه‌گیری
آینده سالم برای اطفال بدخشان به افزایش آگاهی و تقویت زیربناهای صحی بستگی دارد. اگر نهادهای دولتی و غیر دولتی با علمای دین و بزرگان محلی همکاری نزدیک داشته باشند، این ولایت به زودی شاهد محو بیماری پولیو و بهبود سلامت عمومی خواهد بود.
